Yeni bir açık bilim sayısının gökyüzü rehberinden herkese selamlar. Yaz mevsiminin kendini hissettirmesiyle beraber açık gece sayısı iyiden iyiye arttı. Bu durum daha çok yıldız daha çok gözlem demektir. Bakalım bu ay neler oluyor. İyi okumalar.

Merkür, Venüs ve Mars

Dünyamızın karasal kankaları bu ay Güneş’e yakın olduklarından dolayı gözlenemeyecekler. Dünyanın da dahil olduğu bu grup, karasal, diğer gezegenlere göre epey küçük olmaları ve birbirlerine yakın olmalarıyla meşhurdur.  Bu nedenle “iç gezegenler” diye sınıflandırılır.

Merkür, Venüs, Dünya ve Mars - Boyut karşılaştırması.
Merkür, Venüs, Dünya ve Mars – Boyut karşılaştırması.

 

Jüpiter

Güneş sistemimizin en büyüğü gaz gezegenimiz Jüpiter, Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın bir yükseklikte parlak bir şekilde gözlenebilecek. Ufak bir teleskop veya dürbününüz varsa Jüpitere’ bakıp yüzeyindeki gaz yapılarını ve meşhur 4 adet Galileo uydusunu gözlemleyebilirsiniz.

Bir teleskop ile baktığınızda yaklaşık olarak böyle bir görüntü göreceksiniz.
Bir teleskop ile Jüpitere baktığınızda yaklaşık olarak böyle bir görüntü göreceksiniz.

 

Satürn

Gökyüzünün görsel şöleni, Güneş sistemimizin en hafifi ve ikinci en büyüğü Satürn, Güneş batarken doğu ufkundan yükselmeye başlıyor ve bütün gece sürecek şekilde kendini bizlere gösteriyor. Satürn herkes tarafından en çok dikkat çeken cisimdir. Bu durumun böyle olmasını sağlayan elbette meşhur halkasıdır. Belli boyutlarda buz ve taş parçalarından oluşan bu halkayı ilk gözlemleyen Galileo Galilei olmuştur. Tabi ki o zaman kullandığı teleskop pek kaliteli olmadığından halka yapısını tam seçememiştir.

Bir teleskop ile Satürn'ü yaklaşık olarak böyle göreceksiniz.
Bir teleskop ile Satürn’ü yaklaşık olarak böyle göreceksiniz.

 

Üranüs ve Neptün

Bize uzak, Güneş sisteminin sınırlarına yakın bu iki gezegen Güneş’e yakın olduklarından gökyüzünde Güneş battıktan sonra kısa bir süre kalıyorlar. Uzaklıkları, parlaklıklarını etkilediği için bu cisimleri görebilmeniz için teleskoba kesinlikle ihtiyacınız var. Hatta teleskop ile baktığınızda her hangi bir yıldızdan ayırt etmeniz çok zor. Üranüs’ün uzaklığı ortalama 3 milyar km, Neptün’ün uzaklığı 4.5 milyar km’dir.

Güneşe ve birbirlerine uzak, gaz gezegenleri. Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün.
Güneşe ve birbirlerine uzak, gaz gezegenleri. Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün.

 

Plüto?

Yıllardır 9. gezegen olarak öğretilen Plüto gezegeni 2006 yılında Uluslararası Astronomi Birliği’nin kararı üzerine “Cüce gezegen” olarak yeniden tanımlandı. Bunun sebebi ise Plüto yörüngesinde Plüto gibi bir çok cismin keşfiydi. Eğer Plüto’ya gezegen denilmeye devam etseydi gezegen sayısı 20’yi geçecekti. Bunun üzerine gezegenin tanımı değişerek oluşturulan yeni sınıfa Plüto ve benzeri cisimler yerleştirildi. Yeni tanıma göre gezegen, yörüngesini temizlemiş olmalı yani yörüngesinde kendisinden başka cisim olmamalı.

Bazı cüce gezegenlerin dünya ile boyut karşılaştırması. Bu cisimlerin hepsi aynı yörünge üzerindedir.
Bazı cüce gezegenlerin dünya ile boyut karşılaştırması. Bu cisimlerin hepsi aynı yörünge üzerindedir.

 

Bu Ay Kaçırılmaması Gerekenler

4-5 Mayıs: Eta Aquarids Meteor Yağmuru. Eta Aquaridler ortalamanın üstünde bir meteor yağmurudur. Güney yarım kürede saatte ortalama 60 meteor gözlenebilirken, kuzey yarım kürede bu sayı 30-40 civarındadır. Bu meteor yağmuru Halley kuyrukluyıldızının artıklarından oluşmaktadır. 19 Nisan’dan, 28 Mayıs’a kadar gözlenebilen bu meteor yağmurunun maksimumu 4 Mayıs gecesi 5 Mayıs sabahı tarihlerindedir. Uydumuz Ay’ın yarım ay evresinde olması biraz ışık kirliliği yaratsa da yapay ışık kirliliğinden uzakta gözlem yaparsanız bir çok meteor (yıldız kayması) gözlemleyebilirsiniz.

10 Mayıs: Annular Güneş Tutulması. Annular tutulma Ay’ın Dünya’ya en uzak olduğu zamanda gerçekleşen tutulmadır. Ay, Güneşi tam olarak örtemez ve karanlık Ay’ın etrafında Güneşin halkası oluşur. Ne yazıkki bu tutulma güney yarım kürede gözlenebilecek, ülkemizden gözlenemeyecektir. Ayrıntılı bilgi için: http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEplot/SEplot2001/SE2013May10A.GIF

25 Mayıs: Yarı gölge Ay tutulması. Ay, Dünya’nın oluşturduğu gölge konisinde yarı gölge üzerinden geçecek. Tam olarak bir kararma görülmeyecek. Ve gene maalesef ülkemizde de gözlenmeyecek. Ayrıntılı bilgi için: http://eclipse.gsfc.nasa.gov/LEplot/LEplot2001/LE2013May25N.pdf

 

Ay Evreleri

Mayıs Ayında Ay evreleri ve tarihleri
Mayıs Ayında Ay evreleri ve tarihleri

 

Mayıs Genel Gökyüzü Görünümü

 

Yorum Ekle

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Cihan Tuğrul Tezcan

Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri bölümü Yüksek Lisans öğrencisi. Kepler Uzay Teleskopu verileri ile Exoplanet keşfi, Yerden Exoplanet yeni gözlem ve analiz yöntemleri üzerine çalışıyor. Ankara Üniversitesi Rasathanesinde gözlem sorumlusu ve teknik ekip üyesi.