Galaksi Merkezine Giden Turuncu Çizgi

Gökyüzünün yaklaşık 150 derecelik bir kısmını gösteren bu geniş açı fotoğrafda iki ilginç şey var: birincisi merkezi ile birlikte galaksimiz samanyolu, ikincisi de galaksi merkezine doğru giden turuncu çizgi.

Bu turuncu cizgi aslında fotoğrafı çekerken arkamda 7km uzakta duran teleskobun üst atmosferde yapay bir yıldız yaratmak için kullandığı, 589nm dalga boyunda güçlü bir lazer demeti.

Astronomların yapay bir yıldız yaratmak istemelerinin nedeni ise yıldızların kırpışmaları ile yakından ilgili. Aynen sıcak günlerde asfalt üzerinde göründüğü gibi, atmosferdeki farklı sıcaklıklardaki ve yoğunluklardaki bölgeler ışığı farklı oranlarda kırarak görüntüyü sürekli bozuyor. Bu bozulma yüzünden yer yüzündeki teleskopların çözünürlükleri, teleskop ne kadar büyük ya da kaliteli olusa olsun, belli bir değerin altında kalıyor.

Bu sorunu gidermenin birkaç yolu var. Bunlardan ikisi:

1) Teleskobu atmosfer dışına çıkarmak (Örneğin: Hubble teleskobu)

2) Bozulmuş ve saçılmış ışığa, onu yeniden toplayacak ve odaklayacak ters bozulma uygulamak.

Hubble gibi teleskoplar hem üretimi hem de bakımı çok pahalı olduğundan bu ikinci yöntem -oldukça karmaşık olmasına rağmen- özellikle büyük teleskoplarda sıklıkla kullanılıyor.

“Adaptif optik sistem” denilen bu sistemler genel olarak gelen ışığı analiz ederek bozulmayı ölçen bir birim ve bu bozulmanın tersini uygulayan şekil değiştirebilen bir aynadan oluşuyor.  Saniyede binlerce kere şekil değiştirebilen bu sistem için parlak, uzak bir ışık kaynağına ihtiyaç var. Eğer gözlenen yerin yakınında parlak bir yıldız varsa o kullanılıyor ancak görüntü içerisinde parlak bir yıldız yoksa, o zaman iş başa düşüyor ve bir yıldız yapmak gerekiyor.

Yapay yıldız yapmak için birçok yöntem olmasına rağmen en etkin ve popüleri 589nm dalgaboyunda güçlü (20W civarı) bir lazerle yerden 90km yukarıda bulunan sodyum atomlarını uyarmak ve onların parlamasını sağlamak . Bu lazerin sodyum buharı kullanılan sokak lambaları ile aynı renkte olması tesadüf değil yani.

Daha dar açı ile çektiğim ikinci fotoğrafın ortalarında bir yerde yapay yıldızı benim bakış açımdan, turuncu kısa bir çizgi olarak görebilirsiniz.

Meraklısına Notlar:

• Her kadraj için 8 fotoğraf çektim. Bu 8 fotoğrafı Deep Sky Stacker isimli programla birleştirerek noise seviyesini azalttım.( http://deepskystacker.free.fr ). Böylece elimde düşük noise’li 3 kare oldu.

• Bu 3 kareyi de Hugin ( http://hugin.sourceforge.net ) ile birleştirip panaromik resmi ürettim.

• İlk ve son aşamalardaki tonlamaları ise Adobe Lightroom ile yaptım.