SOFRA TUZU

Bu sayımızda, ayın fotoğrafı köşemizde, hepimizin yakından tanıdığı bir madde var: Sofra Tuzu, ya da bilimsel adıyla Sodyum Klorür ( NaCl).

Fotoğraf: Cüneyt Özdaş
Makine: Canon 7D
Lens: Canon MP-E65
Tarih: 30 Mayıs 2012
Yüksek çözünürlük için tıklayın.

 Sofra tuzu, ya da Sodyum Klorür, her ne kadar gözümüze toz gibi görünse de, aslında küp şeklindeki küçük granüllerden oluşuyor. Softa tuzunun bu kübik yapısı, NaCl bileşiğinin kristalize yapısından kaynaklanıyor.

Tipik bir iyonik bileşik olan Sodyum Klorür, ardışık örgü sistemi ile  kararlı hale gelmiş çok sayıda iyondan oluşan bir kristal yapıya sahip. Artı ve eksi değerdeki çok sayıda iyon, kararlılık sağlayacak şekilde diziliyorlar ve gözle zor farkedilen ama iyi büyüten bir kamera veya büyüteçle gözlenebilen küp şeklinde kristaller oluşturuyorlar.

Alttaki temsili çizim, Na ve Cl iyonlarının ne şekilde bir araya gelerek bu kristalleri oluşturduğunu gösteriyor. Dikkat ederseniz, bu yapıda, her bir Na ve Cl iyonu, üç boyutlu düzlemde karşıt yüklü iyonlarla çevrelenecek şekilde diziliyorlar. Alttaki şekilde görüldüğü gibi sadece aynı çizgi üzerinde yer alan iyonlar birbirlerine değiyorlar. Kübün merkezinde yer alan Cl iyonu ise, 6 adet Na iyonu ile çevrelenmiş durumda. Benzer durum, daha çok sayıda iyon içeren olası bir başka çizimdeki Cl iyonları için de geçerli. Bu nedenle, bu yapıya 6:6 dizilimli kristal yapı deniyor.

Sodyum Klorür’in 6:6 dizilimli kristal yapısının avantajı ne peki?  Pozitif ve negatif iyonlar arasında ne kadar fazla sayıda bağ olursa, molekül yapısı o kadar kararlı hale geliyor.

Her bir tuz kristalinde milyarlarca sodyum ve klorür iyonları mevcut olabilir. Kristal zerresinin büyüklüğünü, bu iyonların sayısı belirliyor.

Kristal yapısının kesitini ve detayını üç boyutlu olarak görmek için ekteki videoyu izleyebilirsiniz:

Kaynaklar:

1. Sodium. Cüneyt Özdaş, Flickr kolleksiyonu.
2. Ionic Structures. www.chemguide.co.uk
3. Sodium Chloride. Kings College Kimya Bölümü
4. 25- Halite (Sodium Chloride) crystal structure. Youtube.

 (Bu ay itibariyle başladığımız “Ayın Fotoğrafı” bölümümüze kendi çekmiş olduğunuz fotoğrafları gönderebilirsiniz. iletisim@acikbilim.com adresinize fotoğrafınızın yüksek çözünürlüklü bir kopyasıyla birlikte, kimlik bilgilerinizi ve fotoğrafınızın öyküsü ya da fotoğrafın içerdiği öğelerin ve nesnelerin açıklamasını yollayabilirsiniz. Seçilen fotoğraflar her ay Açık Bilim’de yayınlanacaktır.)