İçinde önemli Türk araştırmacılarının da olduğu Fransız paleontolog grubu, Türkiye’de sıra dışı fosilleşmiş ayak izlerini keşfetti.
280 milyon yıllık ayak izleri, Dinozorlardan önce yaşayan küçük kertenkelelerin evrimsel gelişimlerine önemli ışık tutuyor. Paleobiyoçeşitlik üzerine çalışan Jean-Sébastien Steyer, Ronan Allain ve Şevket Şen tarafından gerçekleştirilen çalışma, Fransa Ulusal Doğa Tarihi Müzesi tarafından destekleniyor.
Çalışmanın destekçilerinden CNRS’in (Centre national de la recherche scientifique) sitesinde yer alan açıklamalara göre bulunan izlerin, Hyloidichnus captorhinide adlı bir kertenkele türüne ait olduğu tahmin ediliyor. Fosilleşmiş ayak izleri üzerinde yapılan testler, izlerin yaklaşık 280 milyon yaşında oluştuğunu gösteriyor.
Aslına bakılırsa, bu türe ait bulunan ilk izler bunlar değil. Daha önce de benzer ayak izleri bulunmuş. Ancak, Türkiye’nin olduğu bölgede, ilk defa bu türe ait ayak izleri bulunuyor. Esasında, dinozor fosillerinin arandığı kazılarda şans eseri ortaya çıkan bu küçük kertenkele ayak izinin bulunduğu yer ise Karadeniz kıyısındaki Çakraz bölgesi. Peki bu ayak izlerinin Türkiye’de bulunması neden bu kadar önemli? Çünkü 280 milyon yıl öncesi, Pangea kıtasının olduğu zamana denk geliyor. Yani, tüm kıtaların büyük, tek bir kıta olduğu zamanlara… Bu kertenkele türü, Pangea’nın doğusundaki ve batısındaki kertenkeleler arasındaki bağlantıyı oluşturuyor. Ve dinozor öncesi bu kertenkele türlerinin, Dünya üzerinde oldukça geniş alanda dağıldığını gösteriyor.
Çalışmayı gerçekleştiren araştırmacılardan Jean-Sébastien Steyer, bu geniş dağılımın sebebinin, dinozorlardan 60 milyon önceki aşırı nemli ve sıcak iklimin olduğunu belirtiyor. Çünkü sıcak hava, soğukkanlı canlıların “sevdiği ortamı” oluşturuyor. (Soğukkanlı canlılar, vücut ısılarını sağlamak için dış kaynaklara bağlıdır). Sıcak ve nemli hava, kertenkelelerin daha hızla büyümesine ve daha geniş alanlara yayılmasını kolaylaştırıyor.
Türkiye’de bu türün görülmesi bu yüzden önem taşıyor. Kertenkelelerin, oldukça geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.
Çalışmada, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Mehmet Sakınç ve Celal Şengör gibi önemli bilim insanları da yer alıyor. Aşağıda, çalışmanın adı ve görev alan araştırmacıların yer aldığı referans bilgisini görebilirsiniz.
G. Gand, O. Tüysüz, J.S. Steyer, R. Allain, M. Sakınç, S. Sanchez, C. Şengor, S. Sen, 2011 – New Permian tetrapod footprints and macroflora from Turkey (Çakraz Formation, Northwestern Anatolia) : biostratigraphic and palaeoenvironmental implications. – C. R. Palevol (2011), doi:10.1016/j.crpv.2011.09.002
Kaynak: CNRS
yorum