NASA Gezegene Doymuyor

NASA’nın Kepler Görevi adı altında yürüttüğü Dünya benzeri gezegen bulma programı dahilinde Ocak ayında bir dizi yeni keşif yapıldı.

Kepler 22b gezegeni ile dikkat kesildiğimiz bu program galaksimizin çok çeşitli ebatlara, yörünge çaplarına, dönüş sürelerine sahip gezegenlerle dolu olduğunu gösteriyor.

Ocak ayında Kepler programı dahilinde yapılan keşifleri bir araya getirerek Açık Bilim okurlarına sunuyoruz.

Üç adet “en küçük” gezegen

İlk olarak, 11 Ocak 2012’de NASA tarafından yapılan açıklamaya göre astronomlar, bugüne dek yıldızımızın ötesinde keşfedilmiş en küçük üç gezegeni keşfetti. KOI-961 adındaki tek bir yıldızın yörüngesindeki bu gezegenler Dünya’nın çapının 0,78, 0,73 ve 0,57 katlarında çapa sahipler. Yani en küçüğü hemen hemen Mars boyutunda.

Yıldızlarına yakın bir yörüngede olmalarına rağmen Dünya gibi kayalık olduğu düşünülen gezegenler yaşam için biraz fazla sıcaklar ve bu yüzden yüzeylerinde sıvı halde su bulunduğu düşünülmüyor, ancak bugüne dek keşfedilen 700 gezegen arasında kayalık bir yapıya sahip çok az gezegen bulunmasından dolayı heyecanlandıran bir keşif.

KOI-961 güneşimizin altıda biri çapa sahip bir kırmızı dev ve bu da onun Jüpiter’den sadece %70 daha büyük olduğu anlamına geliyor.

Çift yıldızlı gezegen sistemi

NASA’dan yine 11 Ocak’ta yapılan başka bir duyuruda Star Wars filmindeki Tatooine gezegeni gibi çift yıldızlı bir sisteme ait başka bir gezegen daha olduğu bilgisine yer verildi. Çift yıldızlı bir sisteme ait olduğu bulunan ilk gezegen Kepler-16b, 2011 Eylülünde duyurulmuştu. Yaklaşık Satürn büyüklüğündeki iki gaz devi olan Kepler-34b ve Kepler-35b gezegenlerinden her birisi farklı iki çift güneş benzeri ikili yıldız sistemlerinin çevresinde dönüyor.

Kepler 34b kendi sistemi çevresinde dönüşünü 289 günde tamamlıyor. Yıldızlar ise birbirleri çevresinde 28 günde bir dönüyor. Kepler 35b ise yıldız çiftinin etrafında 131 günde bir dönerken, yıldız çifti dönüşünü 21 günde tamamlıyor. Sırasıyla Dünya’ya 4900 ve 5400 ışık yılı uzaklıkta bulunan iki gezegen de yıldızlarına yaşam barındıramayacak kadar yakın.

11 yeni gezegen sistemi

26 Ocak’ta kamuoyuna yapılan son açıklamada Kepler programı kapsamında 11 yeni gezegen sisteminde keşfedilen 26 gezegenden bahsedildi.

Bugüne dek varlığı doğrulanmış gezegen sayısını ikiye, birden fazla gezegene sahip yıldız sayısını üçe katlayan bu haber, Dünya’nın 1,5 katı çap ile Jüpiter çapı arasında büyüklüğe sahip bir dizi gezegeni literatüre katmış oldu. Hangilerinin kayalık, hangilerinin gaz yapıda olduğunu yeni gözlemler belirleyecek. Ancak gezegenlerin tamamı yıldızlarına Venüs’ün Güneş’e olduğundan daha yakın ve dönüş süreleri 6 günden 143 güne kadar değişiklik gösteriyor.

Konuyla ilgili yorum yapan program bilim adamlarından Doug Hudgins, “Bugüne dek 500’den fazla dış gezegen keşfedildi. Kepler ise 60’tan fazla gezegen ve 2300’den fazla gezegen adayı keşfetti. Bu da bize gösteriyor ki galaksimiz her türden yörüngeye ve ebata sahip gezegen barındırıyor.” dedi.

Notlar

Son keşfedilen gezegenlerle ilgili makalelere aşağıdaki adreslerden ulaşılabilir:

•    J. Lissauer vd., 2012.Almost All of Kepler’s Multiple Planet Candidates are Planets, and Kepler-33 5-planet system. Arxiv
•    E. Ford vd., 2012.Transit Timing Observations from Kepler: II. Confirmation of Two Multiplanet Systems via a Non-parametric Correlation Analysis. Arxiv
•    J. Steffen vd., 2012. Transit Timing Observations from Kepler: III. Confirmation of 4 Multiple Planet Systems by a Fourier-Domain Study of Anti-correlated Transit Timing Variations. Arxiv
•    D Fabrycky vd., 2012. Transit Timing Observations From Kepler: IV. Confirmation Of 4 Multiple Planet Systems By Simple Physical Models

Ayrıca Kepler programı ile ilgili daha fazla bilgi için http://www.nasa.gov/kepler ve dış gezegenler ve NASA’nın gezegen bulma programı ile ilgili daha fazla bilgi için http://planetquest.jpl.nasa.gov adresleri ziyaret edilebilir.

Kaynaklar:
http://www.nasa.gov/mission_pages/kepler/news/new-multi-systems.html
http://www.nasa.gov/mission_pages/kepler/news/smallest-exoplanets.html
http://www.nasa.gov/mission_pages/kepler/news/kepler-34-35.html